Fork nedir?

Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paralar, blok zinciri denen ve herkesin katkıda bulunabileceği merkezsiz, açık yazılımlar üzerinde çalışır. Onlara blok zincir denmesinin nedeni, kelimenin tam anlamıyla veri bloklarından oluşmalarıdır. Onu, ağ üzerinde yapılan ilk işlemi bile görmenize imkân tanıyan, çok uzun bir tren olarak hayal edebilirsiniz. Ayrıca açık kaynaklı oldukları için, alt yapılarını oluşturan kodlarını korumak ve geliştirmek için kendi topluluklarına ihtiyaçları vardır.

Bir topluluk, blok zincirinin protokolünde veya temel kurallar kümesinde değişiklik yaptığında fork gerçekleştir. Bu durumda, zincir bölünür ve geçmişi orijinal zincirle ortak olan, ancak yeni bir yöne doğru ilerleyen ikinci bir blok zinciri ortaya çıkar.

Bu neden önemli?

Çoğu dijital para birimi, ağdaki değişiklikler ve iyileştirmelerden sorumlu olan, bağımsız geliştirme ekiplerine sahiptir. Bu iyileştirmeler, internette gezinmeyi zamanla daha iyi hâle getiren, internet protokollerindeki değişikliklere benzer. Yani forklar, kripto para işlemlerini daha güvenli hâle getirme veya başka özellikler ekleme gibi amaçlarla gerçekleştirilir. 

Bununla birlikte kripto para geliştiricilerin, forkları kullanarak yeni coin ve ekosistemler yaratmaları da mümkündür.

• Yumuşak fork: Yumuşak forku, blok zinciri için yazılım yükseltmesi olarak düşünebilirsiniz. Bu, tüm kullanıcılar tarafından benimsendiğinde para biriminin yeni standardı hâline gelir. Yumuşak forklar, hem Bitcoin hem de Ethereum'a genellikle programlama düzeyinde yeni özellikler veya işlevler getirmek için kullanılmıştır. Sonuçta tek bir blok zinciri olduğu için değişiklikler, fork öncesi blok ile geriye dönük olarak uyumludur. 

• Sert fork: Kod büyük ölçüde değiştiği için yeni sürüm, eski bloklarla geriye dönük olarak uyumlu olmadığında sert fork gerçekleşir. Bu senaryoda, blok zinciri ikiye ayrılır: orijinal blok zinciri ve yeni kuralları izleyen yeni sürüm. Bu tamamen yeni bir kripto para birimi yaratır ve günümüzde tanınan çoğu coin bu şekilde ortaya çıkmıştır. Bitcoin Cash ve Bitcoin Gold gibi kripto para birimleri, orijinal Bitcoin blok zincirinden sert fork ile evrimleştir. 

Forklar neden gerçekleşir?

Tüm yazılımların yükseltmeye ihtiyaç duyması gibi, blok zinciri güncellemelerinin de çeşitli nedenleri vardır:

• İşlevselliği arttırmak

• Güvenlik risklerini ele almak

• Topluluk içinde kripto para biriminin gidişatı ile ilgili uzlaşmazlıkları çözmek

Forklar kripto para dünyasını değiştirmeye nasıl devam ediyor?

• Ethereum blok zinciri, belirli kriterler yerine getirildiğinde, önceden belirlenmiş bir dizi eylemi otomatik olarak yürüten kod parçaları olan “akıllı sözleşmeleri” çalıştırmak üzere tasarlanmıştır. Akıllı sözleşme uygulamaları, oyunlardan lojistik araçlarına ve DeFi dapps'e kadar kadar her şeyi içerir. 

• Tüm bu uygulamaları çalıştıran platform olan Ethereum blok zincirini, bir bilgisayarın işletim sistemi gibi düşünebilirsiniz. Bu benzetmede çeşitli Ethereum forkları (Ethereum, Ethereum Classic, Ethereum 2.0), işletim sisteminin önceki sürümlerinde eksik olan özellikleri ekleyen veya verimliliği arttıran daha yeni sürümleri gibidir. 

• Eski bir fork, istikrarlı, kendini kanıtlamış bir platform olarak çalışmaya devam ederken yeni fork geliştiricilere onunla etkileşim kurmanın tamamen yeni yollarını sunabilir. (Eski ve yeni sürümler daha sonra birleşebilir veya birbirlerinden daha fazla uzaklaşabilir.)  

• Yumuşak forku bir "yazılım yükseltmesi" (telefonunuz, en son işletim sistemine güncellemenizi istediğinde olduğu gibi), sert forku ise yeni bir işletim sistemi (Linux ve Mac OS'un 50 yıllık UNIX platformundan evrilmesi gibi) olarak görebilirsiniz.