Protokol nedir?
Tanım
Protokoller, verilerin bilgisayarlar arasında paylaşılmasını sağlayan temel kural kümeleridir. Kripto para bağlamında protokoller, dijital paranın internette güvenli bir şekilde takas edilmesini sağlayan dağıtılmış veri tabanları olan blok zincirlerinin yapısını oluşturur.
Bitcoin, Satoshi Nakamoto takma adını kullanan bir kişi veya grup tarafından yazılmış bir tanıtım belgesi ile dünyaya tanıtıldı. 2008 yılında bir kriptografi mesaj panosuna gönderilen doküman, blok zinciri adı verilen yeni bir tür dağıtılmış veri tabanı oluşturan bir dizi hesaplama kuralını özetlemekteydi. Blok zinciri, bir defter gibi çalışarak her Bitcoin işlemini izleyecek ve kendi kendini doğrulayacaktı. Bu, tüm ağın bilgi işlem gücünün kullanılmasıyla sürekli kontrol edilip güvenlik altına alınacaktı. Bilgisayarlarıyla zincirin muhafaza edilmesi görevini yüklenen “Madenciler” bunun karşılığında Bitcoin ile ödüllendirilecekti. Bu kurallar Bitcoin protokolünü oluşturur ve kelimenin tam anlamıyla Bitcoin, bu protokollerdir.
Elbette, protokoller kripto paralara özel değildir. Bilgisayarlar arasında veri aktarımını düzenleyen protokoller internetin işleyişinin temelin oluşturur. Örneğin e-posta, çeşitli protokol kümelerine dayanır. Her URL'nin başında gördüğünüz HTTP nedir? Bu, “Köprü Metni Aktarım Protokolü“ anlamına gelir.
Bitcoin protokolü, dijital paranın internette güvenli bir şekilde takas edilebileceğini kanıtladı. Onu, her biri kendi protokollerine sahip binlerce yeni dijital para biçimi izledi. Ardından gelen on yıldan uzun süre içinde, kriptografide büyük atılımlar gerçekleşti ve merkezsiz hesaplama, blok zinciri protokolleri için yeni olanaklar sunmaya devam etti.
Protokoller neden önemlidir?
Protokoller, kripto para birimlerinin blok zinciri aracılığıyla merkezsiz olabilmesini sağlar. Bu da bir merkez veya merkezî otorite olmadan, bilgisayar ağına yayıldıkları anlamına gelir.
Bitcoin protokolündeki en önemli gelişme dijital paranın hâlihazırda harcanmış olduğundan endişe etmeden harcanmasını veya takas edilmesini sağlamasıydı. (Buna, iki kez harcama problemi denir ve yabancı birinden konser bileti alıp girişte onun zaten kullanılmış olduğunu fark etmek gibidir.)
Bitcoin protokolünün ortaya çıkışından bu yana, çok çeşitli işlevler sunan yeni kural kümeleri geliştirilmiştir. Her biri kendi protokolüne sahip binlerce kripto para birimi vardır.
Örneğin Ethereum protokolü, belirli kriterler yerine getirildiğinde bir işlemin veya sözleşmenin otomatik olarak yürütüldüğü “akıllı sözleşmeler” ile çalışacak şekilde tasarlanmıştır.
Ethereum blok zincirinde çalışan çeşitli yeni protokoller, kredi almaktan tasarruf yapmaya ve sigorta sözleşmelerine kadar her şeyi otomatikleştiren merkezsiz finansal ürünler yaratılmasını sağlamıştır.
Ethereum, kripto evrenindeki tek “akıllı sözleşme” protokolü değildir. Polkadot gibi daha yeni blok zinciri protokolleri Ethereum'a rakip olarak ortaya çıkmıştır.
