Around the Block Sayı 10: "ETH katilleri" ve yeni zincirler
Coinbase Around the Block kripto dünyasındaki temel konulara ışık tutar. Bu sayıda Ryan Yi ve Justin Mart akıllı sözleşme platformlarının genel manzarasını ve Ethereum'un bu alandaki egemenliğine meydan okuyan yeni rakipleri inceliyor.
Giriş
Dapp'ler, akıllı sözleşmelerin olanak tanıdığı merkezsiz uygulamalardır. Merkezî bir aracıya ihtiyacı ortadan kaldıran, kendiliğinden gerçekleşen anlaşmalardır. Dapp'ler finansal hizmetler (DeFi), kumar, sosyal medya ve diğer pek çok kullanım senaryosunu kapsama potansiyeline sahiptir. Zamanla Dapp'ler, bir topluluk tarafından kolektif olarak yönetilebilir, tamamıyla kendi kod kurallarına göre faaliyet gösterebilir ve geleneksel web uygulamalarında mümkün olmayan belirli bir küresel kapsayıcılık, sansüre direnç ve nihai verimlilik düzeyi sunabilir. Dapp'ler kullanıcı davranışı ve kullanımına ilişkin bir şeffaflık sunduğu için kazancını ürünün kullanıcılarıyla otomatik bir şekilde paylaşabilir. Bunu genelde temelindeki uygulamayı çalıştırmakta kullanılan kendi dijital varlığını yayınlayarak yapar. Kripto ekonomisinin binlerce Dapp'in ortaya çıkabileceği "Yarar Aşaması"nın böylesine iştah kabartıcı bir olanak sunmasına şaşırmamalı.
Dapp'ler, sorunsuz biçimde çalışmak için, kullandıkları teknoloji platformu olarak ölçeklenebilir akıllı sözleşme blok zincirlerine ihtiyaç duyar. Akıllı sözleşmelerle uyumlu blok zincirleri, yüksek düzey bir merkezsizlik garantisi sunar. Böylelikle, bir uzmanın tarif ettiği gibi "kritik verilerin tutarlı ve gerçeğe uygun biçimde gösterilmesini sağlamak üzere, kullanılabilirliğe ilişkin açık garantiler sunar ve güven duyulabilen tutarlı bir dijital altyapı olarak" hizmet verebilirler.
Ethereum ve diğer akıllı sözleşme blok zincirlerinin hedeflediği pazar budur. Bunlar, teknoloji yığınlarını ve merkezsizlik seviyelerini ("ekonomik güvenlik garantileri") Dapp geliştiricilerine satan geliştirici platformlarıdır. Daha fazla Dapp belirli bir platformda bir araya geldikçe ekonomik aktivite temel katmanda işlemeye devam eder (protokol işlemi aracılığıyla varlık fiyatlarının ve işlem ücretlerinin belirlenmesine yardımcı olarak). Bu, daha büyük güvenlik garantileri sunar. Mobil işletim sisteminin iOS ve Android'e konsolide edilen ortak bir işletim katmanı olarak faaliyet göstermesine benzer şekilde, şu anda kripto protokollerinde rol oynayan benzer ağ etkileri mevcuttur. Burada da önde gelen platformlar, kritik bir kitle ve ağ etkileri oluşturup daha fazla büyümeye yol açabilir.
Akıllı sözleşmelerin etkin olduğu blok zincirleri arasında güçlü bir rekabetin olması şaşırtıcı değildir. Üstelik birçok yeni oyuncu da piyasaya girmeye hazırlanmaktadır. Öyleyse ekosistemin mevcut durumu nedir ve bundan sonrası için farklı blok zincirlerini nasıl değerlendirebiliriz?
Ethereum'un ilk hamle avantajı
Ethereum, akıllı sözleşme platformları arasında sağlam ve açık bir ilk hamle avantajına sahiptir. 65 milyar ABD doları ile ağ değeri bakımından en üstte yer almakla kalmıyor, aynı zamanda birçok kilit unsurda rakiplerini gölgede bırakıyor:
Geliştirici Aktivitesi / İlgisi: Günümüzde blok zinciri uygulamalarının çoğunluğu Ethereum üzerinde çalışmaktadır. ERC-20 (Ethereum) yeni yayınlanan kripto varlıklar için açık ara en çok benimsenen standarttır.
Dağıtım / Entegrasyon: Geliştirici araçları, cüzdanlar, bulut altyapısı, takas platformu entegrasyonları ve daha pek çok diğer üçüncü taraf hizmeti de ciddi ölçüde ETH desteğine ihtiyaç duyar. Örneğin arz edilen miktar bakımından en büyük iki stabil kripto para (USDT ve USDC), büyük oranda Ethereum üzerinde çalışmaktadır.
Kullanıcı sayısı: Aktif adres sayısı ciddi manada artmaya devam etmektedir.
Ağ Değeri / Güvenlik: Kullanıcı ve ilgi bakımından önde olması sayesinde Ethereum zincirini bozmanın maliyeti daha yüksektir. Ethereum forkunun gerçekleştiği Ethereum Classic, Ethereum'la karşılaştırıldığında %51 saldırısına daha çok maruz kalmıştır.
Hepsinden önemlisi Ethereum, Dapp'lerin birbirleriyle etkileşim kurabildiği açık kaynaklı geliştirmenin gücünü sergilemiştir. Burada bir geliştiricinin uygulamayı kodlamak için birden çok açık kaynak kitaplığını kullanabildiği geleneksel yazılım geliştirmeyle bir benzerlik kurabiliriz. Bir Ethereum geliştiricisi, bütünlük sahibi uygulamalar yaratmak için, birbiriyle çalışabilen ve belirli işlevlerde uzmanlaşan Ethereum uyumlu teknoloji "yığınının" farklı parçalarından faydalanabilir.Ethereum Dapp'lerini lego parçaları olarak düşünebiliriz. Uygulamalar birbirinin üzerine ve yanına inşa edilmeye teşkvik edilir. Bu durum sayesinde ortaya çıkan canlı geliştirici ekosistemi, meydan okuyucuların bozma girişimlerini zorlaştırır.
Örneğin 2020 ABD Başkanlık Seçimi hakkında bir tahmin piyasası olan catnip.exchange'i ele alalım. Catnip aşağıdaki katmanların üzerinde inşa edilmiştir:
Augur: Augur, Ethereum tabanlı bir tahmin piyasası platformudur. Augur, Başkanlık Seçimi sonucu piyasasını (Trump'ın başkan olduğu sonuç, Biden'ın başkan olduğu sonuç) oluşturmak için kullanıldı.
ERC-20 Standardı: Tahmin piyasası sonuçlarını yerel Ethereum token'ları olarak temsil edilen finansal paylara dönüştüren Ethereum kodu.
Balancer: Balancer, Borsa Yatırım Fonuna benzer biçimde özel ağırlıklı finansal portföyler oluşturulmasına olanak tanır. Bu örnekte, Balancer yukarıda 2. maddede tarif edilen ERC-20 token'larından oluşan ağırlıklı bir portföy oluşturmak için kullanılır. (%50 USD, %25 Trump'ın başkan olduğu sonuç, %25 Biden'ın başkan olduğu sonuç.)
Catnip.Exchange: Kullanıcıların Balancer piyasasında sorunsuz şekilde takas yapmasını sağlayan bir ön uç kullanıcı deneyimidir.
Alternatif zincirler Ethereum ile nasıl rekabet edebilir?
Ethereum, geliştiriciler ve Dapp'ler arasına güçlü bir şekilde erken girip ilgi toplaması sayesinde piyasada kayda değer bir üstünlüğe sahiptir. Ama şimdilerde pazar payı kazanmaya çalışan yeni alternatif platformlar görüyoruz.
Yeni platformların her biri, aşağıdaki boyutlarda rekabet etmeyi deneyecektir:
Geliştirici Deneyimi, Araçlar ve Programlanabilirlik: Geliştiricilerin Dapp'ler oluşturması ve bunları dağıtması ne kadar kolay olacak?
Ölçeklendirme / Kullanıcı Deneyimi: Dakikada kaç işlem gerçekleştirilebilir? Bu ölçeklenebilirlik, merkezsizliği ve güvenlik garantilerini nasıl etkiliyor?
İş Geliştirme: Yeni platformlar, uygulamalar tarafından benimsenmeye ihtiyaç duyar. Her bir platform Dapp'lerin kritik ürün ortaklıkları veya dağıtım kanalları edinmelerine nasıl yardımcı oluyor?
Altyapı: Temel blok zinciri ne kadar bağımlı? Dapp geliştiricilerinin düğüm desteğinden, stake hizmetlerinden ve diğer altyapı gereksinimlerinden yararlanmaları kolay olacak mı? Ne tür stabil kripto paralar ve temel finansal temel ögeler kullanıma sunulacak?
Bilanço: Temel blok zinciri geliştirme ekibi, yukarıdaki hedefleri gerçekleştirmek için ne kadarlık bir sermayeden yararlanabilir? Bu projelerden bazıları, token satışlarından önemli miktarda sermaye elde etti. Böylelikle büyüme ve ilgi çekmek için kaynak ayırabilmektedirler.
Bu rekabetten başarılı çıkmak, büyük oranda iki soruya dayalı. Ethereum mevcut geliştirici ihtiyaçlarını ne ölçüde karşılayabiliyor? Geliştiricilerin yeni bir ortama geçmesi ne kadar zor olacak? Ama açık olmak gerekirse, Ethereum işlem hacmini yeterli düzeyde ölçeklendirebildiği ve geliştirici deneyimini iyileştirmeye devam ettiği sürece herhangi bir rakip platformun Ethereum'u tehdit edebilmesi çok zor olacaktır.
Bu bağlamda, geliştiricilerin platformları benimsemesi izlenmesi gereken kilit önemde bir ölçüttür. Yeni Dapp'ler hangi platformların üzerinde oluşturuluyor? Neden bu platformları seçiyorlar? Günümüzde Ethereum, geliştirici pazar payının hakimi durumunda, ama yavaş yavaş bazı diğer platformlara ilgi duyulduğunu da görüyoruz.
Kaynak: Coingecko.com (12.03.2020 itibarıyla)
Kapanış düşünceleri
Günümüzde Ethereum üzerinde uygulamalar inşa etmenin faydaları vardır. Özellikle Ethereum'un şimdiye kadar göreceli olarak güvenli olduğunu kanıtlamış olması, sağlam geliştirici araçlarına ve ekosistemine sahip olması ve en büyük kullanıcı tabanını sunması bu faydaların başında geliyor. Ethereum üzerinde çalışan bir uygulamanın, kendi ağını en baştan kurma konusunda endişelenmesi gerekmez ve Ethereum'un ağ etkilerine güvenebilir. Bu nedenlerle Ethereum üzerinde uygulamalar oluşturmak, geliştirici için risk değişkenlerinin bazılarını ortadan kaldırmaya yardımcı olur.
Aynı zamanda Ethereum'un dezavantajları da vardır. Bunlardan biri ölçeklendirmedir. Uygulamalardan birinin büyük bir işlem hacmine ulaşması, ağdaki diğer uygulamalarla etkileşime geçmenin maliyetini yükseltir ve Ethereum'daki diğer tüm uygulamalar için ağda bir "trafik sıkışıklığı" yaratır. Bir diğeriyse kontrol ve esnekliktir. Örneğin, Ethereum "yazılım güncellemesi"ne denk bir değişim geçirdiğinde Ethereum tabanlı bir uygulama olan Aragon Project'in sözleşme kodunun bazı kısımları kullanımdan kalkmıştır.
Geliştiriciler, uygulamalarını geliştirecekleri bir zincir seçerken bu faydaları ve dezavantajları göz önünde bulundurmalıdır.
Yeni teknoloji, geliştiricilere daha büyük özelleştirme, esneklik ve kontrol sağlıyor. Ama bu teknoloji hâlâ çok yeni. Geliştiriciler kendi doğrulayıcı güvenlikleriyle blok zincirleri kurabilir ve uygulamalarının ihtiyaçlarına göre zinciri özelleştirebilir. Bu kategoride önde gelen uygulamalardan biri Cosmos (Tendermint protokolü üzerinden), diğeri ise Polkadot'tur (Substrate üzerinden). Uygulamalar, bu açık kaynaklı teknolojileri kullanan kendi blok zincirleriyle yaratılır ve kendi kurallarını belirler. Aslında yukarıda bahsi geçen Aragon, fiilen Ethereum'dan Cosmos'a geçmiştir.
Burada önemli olan noktanın uygulamaların aynı blok zincirinde "yaşamasının" gerekip gerekmediği olduğunu düşünüyoruz. Teknolojilerin, kullandığı zincire bakılmaksızın uygulamaların birbirleriyle etkileşim kurmasına izin vereceğini öngörüyoruz. Bir başka deyişle (1) kendi zincirini oluşturup ilgi çektikten sonra diğer uygulamalarla zincirler arası çalışmanın mı, yoksa (2) ilgi çekmek için uygulamayı diğerleriyle aynı ortamda oluşturup etkileşime geçmenin mi önemli olduğuna karar vermek önem taşır.
Nokta atışı: dikkate değer haberler hakkında yorumlar
Ethereum 0. Aşamanın Piyasaya Çıkışı
Yıllar süren araştırma geliştirme sürecinin ardından Ethereum 2.0 para yatırma sözleşmesi piyasaya sürüldü ve lansmanın bir sonraki aşamasına geçmek üzere stake edilmiş $ETH'nin asgari gerekliliklerini karşıladı. Şu anda 1 milyonu aşkın $ETH stake edilmiş durumda.
ETH2 vizyonunun omurgası olan beacon chain'in piyasaya sürülmesi, çok yıllık bir aşamanın başlangıcı niteliğinde. Sektör, stake edilmiş $ETH'nin kilidinin açılabileceği sonraki aşamaların 1-2 yıl içinde tamamlanacağını tahmin ediyor. Bu, $ETH varlığının yaşam döngüsünde önemli bir dönüm noktası ve yakın gelecekte potansiyel olarak en önemli hisse ispatı fırsatı olarak öne çıkmaktadır.
ETH2 vizyonunun meyvelerini vermesi birkaç yıl sürecek olsa da, Ethereum'un şu andaki yinelemesi ve ölçeklendirme çözümleri, mevcut uygulamalar için muhtemelen yakın vadeli çözüm olacak ve nihayetinde işler durumda bir ETH2'ye entegre edilecektir. Bu çok yıllık aşama, yeni akıllı sözleşme blok zincirlerinin (yukarıda açıklandı) geliştirici bilinci ve kullanıcı ilgisi kazanması için bir fırsat sunuyor. Bu sürede yeni teknoloji yığınına geçerken Ethereum'un temel bakış açısından bu süreçle nasıl başa çıkacağını görmek ilginç olacak.
Coinbase'den Haberler
Coinbase yakında stake edilecek ETH2 için destek sinyali veriyor.
Coinbase Pro artık anında USD yatırma işlemlerine olanak tanıyor.
Kripto cinsinden %4'e varan ödüller sunan Coinbase Card ABD'de piyasaya çıkıyor.
Coinbase Prime kurumsal müşterilere yönelik açılış sayfasını kullanıma sunuyor.
Coinbase Wallet artık doğrudan uygulamadan kripto satın alımına olanak tanıyor.
Coinbase, Topluluk Fonu hibeleriyle iki Bitcoin Core geliştiricisine destek oluyor.
Coinbase, Kolluk Kuvvetlerinin Talepleri hakkındaki Şeffaflık Raporunu yayınladı.
Coinbase Commerce, kripto paraların itibari para birimlerine dönüştürülmesine olanak tanıyor.
Perakende
Bitcoin’in piyasa değeri tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
PayPal dijital varlık emanetçi şirketlerini satın alma olasılıklarını inceliyor.
SEC, Reg CF limitini 1 milyon ABD dolarından 5 milyon ABD dolarına yükseltti.
Güney Kore'nin en büyük kripto takas merkezi olan Bithumb, söylentilere göre alıcı arıyor.
Kurumsal Kripto Haberleri
JP Morgan aktif şekilde dijital varlık muhafaza ortakları arıyor.
Singapur'un en büyük bankası DBS, bir dijital varlık takas platformu kuruyor.
Square (SQ), hazine rezervlerine eklemek üzere 50 milyon ABD doları değerinde BTC satın aldı.
ABD Adalet Bakanı kriptoyla ilgili yasaları yürürlüğe koymak için yönergeler yayınladı.
Yeni Kripto İşletmeleri
MakerDAO protokol ünde, 1 milyar ABD dolarını aşan tutarda DAI piyasaya sürüldü.
Uniswap'in yeni bir yönetişim teklifi bekleyen likidite madenciliği programı sona erdi.
Filecoin protokolü, madencilerin baskısının ardından ödüllerin kilitlenmesini gevşetti.
MakerDAO'da bir yönetişim oylamasından geçmek için flaş krediler kullanıldı.
Kripto kredi kuruluşu Cred Inc. 11. bölüm (Chapter 11) uyarınca iflas koruma başvurusu yaptı.
Tether 4. çeyrekte USDT adreslerinin kara listeye alınmasını hızlandırdı.